دسته‌بندی الکترودها
الکترودها بر اساس موارد زیر دسته‌بندی می‌شوند:
قطر
نوع پوشش
ساخت
جنس مفتول
ضخامت پوشش
انواع الکترود جوشکاری بر اساس قطر
قطر یکی از پارامترهای مهم در انتخاب الکترود می باشد. کاربر با توجه به نوع کار، ضخامت قطعه کار و همچنین دستگاه جوش باید قطر الکترود را انتخاب کند. قطر الکترودهای جوشکاری را می‌توان بصورت زیر تقسیم‌بندی کرد:
قطر(mm) ۲.۶ ۳.۲ ۴ ۵
طول(mm) ۳۵۰ ۳۵۰ ۴۵۰ ۴۵۰
آمپر ۶۰-۹۰ ۱۰۰-۱۲۰ ۱۱۰-۱۶۰ ۱۶۰-۲۲۰
مشخص است که هرچه قطر و طول الکترود بیشتر باشد، دستگاه جوش باید آمپر قوی‌تری در اختیار کاربر قرار دهد. ۵ میلی‌متر ضخیم‌ترین نوع الکترود است که برای فعالیت‌های صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد
انواع الکترود جوشکاری بر اساس نوع پوشش
از دیگر پارامترهای دسته‌بندی الکترودهای جوشکاری، نوع پوشش آن‌ها است. الکترودها بر اساس نوع پوشش بصورت زیر تقسیم می‌شوند.
الکترود قلیایی
پرکاربردترین نوع الکترود، الکترود با پوشش قلیایی است. این محصول از ترکیباتی مثل کربنات منیزیم، فلورید کلسیم و کربنات کلسیم ساخته شده است. (مثل الکترود E 7018) از ویژگی‌های مثبت جوشکاری با این نوع الکترود می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
کیفیت بالای جوش
کاهش رطوبت
کاهش اکسیژن فلز
ایجاد گاز محافظ کار
جداسازی ناخالصی‌هایی مانند گوگرد و فسفر از محل جوش
تشکیل سرباره چسبناک
الکترود اسیدی
در ساخت الکترودهای اسیدی از موادی مانند اکسیدها، سیلیسیم و کربنات منگنز استفاده شده نیز است(مثل الکترودE 7017). عمق نفوذ این الکترود زیاد نیست. از مزیت‌های این نوع الکترود می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
سطح هموار و براق قطعه‌کار بعد از جوشکاری
جدسازی راحت سرباره پس از اتمام عملیات جوشکاری
شروع آسان جوشکاری
انعطاف پذیری و مقاومت در برابر ضربه
الکترود رتیلی
اکسید تیتانیوم به نام ماده رتیلی هم نامگذاری می‌شود. به همین خاطر الکترودهایی که ساخته از این ترکیب شیمیایی هستند، به اصطلاح رتیلی نام دارند. (مثل الکترود E 6013) الکترود رتیلی هم با جریان برق AC و هم با جریان برق DC قابلیت کار دارد. این الکترود برای جوشکاری کنج‌ها، گوشه‌ها، قسمت‌های افقی و جوشکاری سربالا مناسب است. از دیگر مزیت‌های استفاده از این نوع الکترود موارد زیر است:
پایداری قوس الکتریکی
گرده جوش منظم و دقیق
جداسازی راحت سرباره
پاشش ناچیز جوش
الکترود سلولزی
40 درصد این نوع الکترودها، از سلولز تشکیل شده است. این الکترودها با جریان مستقیم برق DC کار می‌کنند و گاز هیدروژن و دی‌اکسیدکربن آزاد شده هنگام کار با این الکتردها، قوس الکتریکی را از نفوذ گازهای مخرب موجود در اتمسفر محافظت می کنند.(مثل الکترود E 6010)
از دیگر مزیت‌های الکترودهای سلولزی می‌توان موارد زیر را نام برد:
سرباره نازک و غیر چسبنده
امکان استفاده در موقعیت‌های مختلف
ایجاد قووس قوی و پایدار
نفوذ و عمق جوش بالا
الکترود اکسیدی
الکترودهای اکسیدی از پوشش شیمیایی شامل منگنز، سیلیکات و اکسید آهن ساخته شده است. (مثل الکترود E 6019) این نوع الکتردها هم با جریان DC و هم با جریان AC کار می‌کنند. محل جوش حاصل از الکترودهای اکسیدی صاف و یکنواخت است. از دیگر مزیت‌های این نوع الکترود می‌توان موارد زیر را نام برد.
پوشش ضخیم
جداسازی آسان سرباره
انواع الکترود جوشکاری از نظر نوع ساخت
یکی دیگر از پارامترهای دسته‌بندی انواع سیم جوش، نوع ساخت آن است. الکتردها از نظر نوع ساخت به موارد زیر تقسیم‌بندی می‌شوند:
الکترود کم هیدروژن
در پوشش الکترودهای کم هیدروژن، از مقدار کمی هیدروژن استفاده شده است. از این نوع الکتردها برای جوشکاری فولاد پرکربن استفاده می‌شود.
الکترود چسبان سریع با نرخ رسوب بالا
نرخ رسوب‌گذاری در الکترودهای چسبان سریع زیاد است. دلیل این اتفاق مقدار زیاد پوشش در این نوع الکترودهای جوشکاری است.
الکترود انجماد سریع با قوس مقاوم
الکترودهایی که به روش انجماد سریع ساخته شده‌اند، قوس مقاومی ایجاد می‌کنند. سرباره در این نوع الکترودها ناچیز است. از الکترودهای انجاد سریع می‌توان در موقعیت‌های مختلف جوشکاری استفاده کرد.
الکترود انجماد پرشده با دانه‌های یکنواخت
پوشش در الکترودهایی که به روش انجماد پرشده ساخته می‌شوند سنگین است. این الکترودها قابلیت خارج کردن سرباره و همچنین ایجاد دانه‌های یکنواخت در محل جوشکاری را دارند.
انواع الکترود جوشکاری از نظر جنس مفتول
الکترود از یک شاخه و پوشش دورش ساخته شده است. جنس شاخه الکترود پارامتر دیگری برای دسته‌بندی الکترودها است.
انواع الکترود جوشکاری بر اساس جنس مفتول عبارت اند از:
فولاد کم کربن
فولاد ضد زنگ
نیکل
آلومینیوم
پلی اتیلن
انواع الکترود جوشکاری از نظر ضخامت پوشش
ضخامت پوشش الکترودهای جوشکاری عامل دیگر دسته‌بندی این محصولات است. این ضخامت در عمق نفود، قوس الکتریکی و دوام جوشکاری تاثیرگذار است.
انواع جوشکاری با الکترود بر اساس ضخامت به انواع زیر تقسیم می‌شوند:
پوشش نازک
پوشش متوسط
پوشش ضخیم
پوشش خیلی ضخیم
الکترود ضخیم
الکترود ضخیم
نامگذاری انواع الکترودهای جوشکاری
نامگذاری الکترودهای جوشکاری بر اساس استاندارد A.W.S است. این سه حرف مخفف انجمن جوشکاران امریکا است. بر اساس این استاندارد، الکترودها از طریق یک کد 6 کاراکتری شناخته می‌شوند.
کاراکتر اول نشان دهنده جریان الکتریکی مورد نیاز است. اگر در اسم الکترود حرف E درج شده باشد؛ نشان دهنده این است که الکترود نیاز به قوس الکتریکی دارد. اگر کاراکتر اول RG باشد یعنی می توان از این الکترود در جوشکاری گازی استفاده کرد.
دو کاراکتر بعدی که تشکیل شده از عدد است، نشان دهنده استحکام کششی الکترود بر حسب پوند بر اینچ مربع است.
کاراکتر چهارم در نامگذاری الکترودها، حالت جوشکاری را مشخص است. جدول زیر بیانگر حالات مختلف جوشکاری است.
عدد نوع جوشکاری
۱ جوشکاری در همه موقعیت‌ها
۲ جوشکاری در حالت تخت و افقی
۳ جوشکاری در حالت تخت
۴ جوشکاری در همه موقعیت‌ها و حالت v-down
کاراکتر پنجم نیز نشان‌دهنده نوع پوشش الکترود است که بر اساس جدول زیر تعریف می‌شود
عدد نوع پوشش
۰ الکترود پر سلولز و کربنات سدیم
۱ پر سلولز و کربنات پتاسیم
۲ پر تیتان و کربنات سدیم
۳ پر تینان و کربنات سدیم
۴ پر تینان به همراه پودر آهن
۵ کم هیدروژن
به عنوان مثال اگر روی یک الکترود جوشکاری کد E6010 درج شده باشد، یعنی این الکترود مناسب قوس الکتریکی است. فشار کششی آن 60 پوند بر اینچ مربع است و در همه موقعیت‌ها امکان استفاده دارد. در آخر نیز جنس پوشش آن از نوع پرسلولز و کربنات سدیم است.
سیم جوش چیست و چه تفاوتی با الکترود دارد؟
سیم جوش ابزار دیگری است که در عملیات جوشکاری مورد استفاده قرار می‌گیرد. سیم جوش جایگزین الکترود در جوشکاری است. تفاوت عمده این محصول با الکترود جوشکاری، در پوشش است.
سیم جوش پوشش ندارد و صرفا از یک مفتول تشکیل شده است. سیم‌های جوش به دو دسته فلزی و غیر فلزی تقسیم می‌شوند. سرعت بالا و جوشکاری یکنواخت از ویژگی‌های کار با سیم جوش است.
